مطالعه فیتوشیمیایی مقدماتی و بررسی اثر ضد میکروبی عصاره تام و فراکسیون های اتردوپترولی،کلروفرمی، اتیل استاتی، متانولی و آبی حاصل از سر شاخه های هوایی گیاه کارتوس (gailonia aucheri)

مقدمه: در دو دهه اخیر، با توجه به گسترش روزافزون مقاومت دارویی در میکروب های بیماری زا و همچنین گزارش عوارض جانبی خطرناک بعضی از آنتی بیوتیک ها تحقیقات گسترده ای روی گیاهان به منظور کشف مواد ضد میکروبی جدید انجام گرفته است. مواد و روش ها: سر شاخه های هوایی گیاه gailonia aucheri در خرداد ماه 1391 از بندرعباس جمع آ وری گردید و به دور از نور مستقیم خورشید خشک و توسط آسیاب پودر شد. عصاره گیری اولیه در پرکولاتور و با متانول انجام شد و پس از یک هفته، عصاره به دست آمده تخلیه و تغلیظ شد و وزن عصاره حاصل برای هر کدام از عصاره ها با حلال های اتردوپترول، اتیل استات، متانول و آّب تعیین شد. اثر ضد میکروبی عصاره های به دست آمده علیه باکتری های گرم مثبت و منفی شامل: استافیلوکوک اورئوسatcc:6538 ، اشریشیاکلی atcc:8739، پسودوموناس آئروژینوزاatcc:9027 ، سالمونلاتایفی atcc:1622 و مخمر کاندیداآلبیکنس atcc:1023 با تعیین mic حداقل غلظت مهاری به روش micro dilution مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی فیتوشیمیایی اولیه روی عصاره تام متانولی نیز انجام شد. از تست mayer برای تعیین آلکالوئید، تست shinoda برای فلاونوئید، تست کف برای ساپونین، تست محلول فریک کلریدر برای تانن و تست borntrager برای آنتراکینون استفاده شد. نتایج: هیچ هاله عدم رشدی از عصاره تام متانولی و فراکسیون های آن در تست حفر چاهک مشاهده نشد. mg/ml 05/11± 33/23 mic= و mg/ml 3453/0± 7324/0 mic= برای عصاره تام متانولی این گیاه به ترتیب علیه استافیلوکوک اورئوس و کاندیدا آلبیکنس به دست آمد. حداقل غلظت مهاری فراکسیون اتردوپترولی این گیاه علیه استافیلوکوک اورئوس mg/ml0/0 ± 125 و برای فراکسیون اتیل استات، mg/ml 031/0± 092/0 علیه استافیلوکوک اورئوس و mg/ml 0183/0± 0481/0 علیه کاندیدا آلبیکنس تعیین شد. mic فراکسیون متانولی علیه استافیلوکوک اورئوس mg/ml 031/0± 092/0 و علیه کاندیداآلبیکنس mg/ml 38/1± 9297/2 به دست آمده است. حداقل غلظت مهاری فراکسیون آبی علیه استافیلوکوک اورئوس mg/ml 05/11±33/23 و علیه کاندیدا آلبیکنس mg/ml 17/0± 3662/0 تعیین شد. عصاره تام و فراکسیون های دیگر این گیاه علیه دیگر سوش های باکتریایی اثر قابل توجهی نداشتند. ساپونین در گیاه کارتوس وجود داشت. فلاونوئید، تانن، آلکالوئید و آنتراکینون در گیاه کارتوس وجود نداشت. نتیجه گیری: از آنجایی که اثر عصاره تام متانولی و سایر فراکسیون های gailonia aucheri بر علیه استافیلوکوک اورئوس و کاندیدا آلبیکنس نسبت به سایر باکتری های بررسی شده بسیار قابل توجه بود، انجام سایر آزمایش های تکمیلی invivo و invitro در مطالعات آتی پیشنهاد می گردد تا در صورت تائید به عنوان روشی آلترناتیو در درمان بیماری های ناشی از این عوامل استفاده شود.